یکی از بزرگ‌ترین تفریحات افراد، شنا کردن در استخر می‌باشد. از آن جایی که استخرها محیط‌های مرطوبی هستند، احتمال برق گرفتگی در این مکان‌ها بسیار بالا می‌باشد. لذا تأسیسات الکتریکی استخر باید بسیار دقیق و حرفه‌ای اجرا شوند. شناگران در استخرها در صورتی که با برق گرفتگی مواجه شوند، بدنشان بی‌حس شده و احتمال غرق شدن در استخر زیاد می‌شود. به همین خاطر برای اجرای سیستم برق ساختمان حتماً باید از افراد خبره و با تجربه‌ای کمک بگیرید تا بتوانید خطر برق گرفتگی را کاهش داده و ایمنی را در استخرها افزایش دهید.
تاسیسات الکتریکی استخرها یکی از مهم‌ترین اجزای هر استخر است که وظیفه مدیریت و کنترل مدارات و تامین برق تجهیزات برقی آن را بر عهده دارند. این تاسیسات شامل تجهیزاتی مانند مدارات الکتریکی، تابلوهای برق، رله‌ها، سوئیچ‌ها، نمایشگرها، محافظ‌های برق و سیستم‌های هوشمند کنترل استخر هستند. به‌طور کلی، هدف از به‌کارکیری این تاسیسات، ایجاد یک محیط ایمن و مطمئن برای کاربران و بهبود کیفیت آب استخر با استفاده از مدیریت دقیق تجهیزات الکتریکی است. در ادامه قصد داریم در مورد تاسیسات الکتریکی استخر و نحوه اجرای آن صحبت کنیم. پس در ادامه همراه ما باشید.
تأسیسات الکتریکی استخر شامل چه مواردی می‌شود؟
یکی از مراحل ساخت یک استخر، مرحله برق کشی آن می باشد. اجرای تأسیسات الکتریکی استخر شامل مراحل مختلفی می‌باشد و برای بالا رفتن ایمنی در استخرها باید تمام مراحل مطابق با آخرین استانداردها انجام شوند. سیستم برق‌رسانی در استخرها شامل تجهیزات مختلفی شامل موارد زیر می‌باشد:
- سیم‌های هوایی
یکی از تجهیزات مورد استفاده در استخرها، سیم‌های هوایی هستند. این سیم‌ها باید از تمام جهات در فاصله مناسبی درحدود۶. ۹ متر از سطح استخر قرار بگیرند. این سیم‌ها باید حداقل به اندازه ۳ متر فاصله افقی با جداره داخلی استخر داشته باشند و فاصله آنها از تخته شیرجه نباید کم‌تر از ۴. ۴ متر باشد.
- سیم کشی زیرزمینی
این نوع سیم کشی در تأسیسات الکتریکی استخر باید حداقل ۱. ۵ متر از کاسه استخر فاصله داشته باشد. در شرایطی که فضای کافی برای رعایت این فاصله وجود ندارد، باید از معابر فلزی صلب و یا معابر فلزی محافظ استفاده کنند.
- پریزهای برق
مطابق با استانداردهای تعیین شده برای تأسیسات الکتریکی استخر در هر استخر باید حداقل یک پریز برق نصب شود و طبق قوانین سیستم برق ساختمان، این پریزها باید فاصله ۳ تا ۶ متری از کاسه استخر قرار بگیرند. از طرفی پریز‌هایی که برای تأمین برق مورد نیاز پمپ‌ها نصب می‌شوند، باید حداقل ۳ متر از کاسه استخر فاصله داشته باشند. در شرایطی که این نوع تجهیزات الکتریکی مجهز به رله عیب اتصال به زمین باشند، می‌توان فاصله را تا ۱. ۵ متر کاهش داد.
- کلید‌ها
بر اساس استانداردهای مربوط به تأسیسات الکتریکی استخر ها، کلید‌ها باید حداقل ۱. ۵ متر با کاسه استخر فاصله داشته باشند. برای جلوگیری از تماس دست افراد این تجهیزات را به صورت پنوماتیک راه‌اندازی می‌شوند.
- کلید اضطراری
در استخر‌هایی که به جکوزی مجهز هستند، یک کلید اضطراری قرار دارد که این کلید باید در فاصله ۱. ۵ متری از بدنه جکوزی نصب شود.
- تأسیسات روشنایی
یکی دیگر از بخش‌های مهم در تأسیسات الکتریکی استخر ها، تأسیسات روشنایی هستند. برخی از این تأسیسات به صورت زیر آبی هستند و در کف استخرها نصب می‌شوند. این نوع تجهیزات باید ۴۵۰ میلی‌متر از سطح آب استخر فاصله داشته باشند. این تأسیسات در حالت کلی به چهار گروه زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱. تأسیسات روشنایی با کاسه مرطوب
۲. تجهیزات روشنایی با کاسه خشک
۳. تأسیسات بدون کاسه
۴. تأسیسات روشنایی دیواری
- جعبه تقسیم
یکی دیگر از تأسیسات الکتریکی استخر ها، جعبه تقسیم‌ها می‌باشند. این جعبه تقسیم‌ها باید از مواد اولیه بسیار با کیفیتی ساخته شوند و در برابر خوردگی نیز بسیار مقاوم باشند. معمولاً آنها را از جنس برنج، پلیمر و یا مس می‌سازند که باید به اندازه ۲۰۰ میلی‌متر از سطح آب استخر فاصله داشته باشند.
- پمپ گردش آب
پمپ گردش آب نیز یکی از تأسیسات الکتریکی استخر می‌باشد که نقش مهم و اساسی در تأمین آب مورد نیاز استخر دارد. این پمپ‌ها دارای تجهیزات خاصی هستند و باید در مکان مناسبی قرار بگیرند. این تجهیزات باید در فاصله استاندارد با استخرها قرار بگیرند تا علاوه بر کاهش خطر برق گرفتگی، پمپ‌ها نیز سالم بمانند.
- گرمکن‌های الکتریکی
گرمکن‌های تشعشعی و یونت هیتر‌ها دو نمونه از گرمکن‌های الکتریکی هستند که باید حداقل ۱. ۵ متر از کاسه استخرها فاصله داشته باشند.
تست تاسیسات الکتریکی استخر
نحوه اجرای تاسیسات الکتریکی استخر
اجرای صحیح و مناسب تاسیسات برقی استخر از نظر ایمنی و کارایی بسیار حائز اهمیت است و باید توسط افراد متخصص و با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب اجرا شود تا نقشه سیم کشی استخر به درستی صورت بگیرد. مراحل اجرای این تاسیسات شامل موارد زیر است:
- بررسی محل اجرا: در ابتدا باید محل اجرای تاسیسات با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود، محل انتخابی برای نصب تجهیزات، از نظر ایمنی مناسب است و هیچ خطری برای کاربران استخر ندارد.
- طراحی تاسیسات در استخر: پس از بررسی محل اجرای تاسیسات، باید نقشه آن طراحی شود. در این مرحله، مکان‌یابی و نقشه مدار تمامی تجهیزات مورد نیاز شامل تابلو برق، سیمکشی، رله‌ها، سوئیچ‌ها، نمایشگرها و محافظ‌های برق مشخص می‌شوند و باید از نظر ایمنی و کارایی بهینه باشند.
- نصب تجهیزات: پس از طراحی سیستم الکتریکی استخر، نوبت به مرحله نصب می‌رسد. در این مرحله باید نصب تمامی تجهیزات، با دقت و با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب صورت گیرد.
- آزمایش و تست تاسیسات: پس از نصب تجهیزات، باید سیستم الکتریکی استخر تست و آزمایش شود. در این مرحله، کلیه تجهیزات الکتریکی استخر از نظر عملکرد، ایمنی و کارایی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و اطمینان حاصل می‌شود که تمامی آن به‌درستی عمل می‌کنند.
نحوه سیم کشی برق استخر
برای شروع، باید در نظر داشت که تمامی قوانین مربوط به نصب سیستم برق باید رعایت شود. برای این منظور، بهتر است با یک متخصص برقی حرفه‌ای مشورت کنید و رعایت نکات ایمنی را در نظر داشته باشید.
در مرحله بعد، برای نصب سیمکشی برق استخر، باید از کابل‌های برق با مقاومت بالا در برابر رطوبت و هوازدگی استفاده شود. همچنین، باید از یک رله گرانولومتریک برای جلوگیری از وقوع شوک الکتریکی استفاده شود. این رله به عنوان یک محافظ در مدار برق قرار می‌گیرد و در صورت بروز هرگونه خرابی در تجهیزات برقی یا وقوع شوک الکتریکی، مدار برق را قطع می‌کند.
همچنین، برای نصب نورپردازی در استخر، باید از لامپ‌های خاصی با پوشش ضد آب استفاده کرد و برای نصب پمپ‌های آب در استخر، باید از پمپ‌هایی با پوشش ضد آب و مقاوم در برابر شرایط مربوط به استخر استفاده شود.
در مورد سیمکشی برق، باید توجه داشت که تمامی کابل‌های برق باید درون لوله‌های فلزی قرار گیرند و باید از محلی که در معرض آب نباشد و باید از رطوبت محافظت شده باشد عبور کنند. در صورتی که قصد دارید تجهیزات برقی را خودتان نصب کنید، حتماً به رعایت نکات ایمنی و قوانین مربوط به نصب سیستم برق توجه کنید و در صورت نیاز با یک متخصص برقی مشورت کنید. در کل، نحوه سیمکشی برق استخر بستگی به نوع استخر و تجهیزات برقی مورد استفاده دارد.
نکاتی که باید در پیاده‌سازی تاسیسات برقی استخر رعایت کنید
در هنگام اجرا و پیاده‌سازی تجهیزات الکتریکی استخرها باید به نکات زیر توجه کنید:
- رعایت استانداردهای ایمنی: اولین نکته در پیاده‌سازی این تاسیسات، رعایت استانداردهای ایمنی است. به‌عنوان مثال، برای جلوگیری از برق‌گرفتگی در استخر، باید از تجهیزات ضد آب استفاده شود و تمامی تاسیسات به‌درستی ایمن‌سازی شوند.
- تعیین نیازمندی‌های الکتریکی: قبل از شروع به پیاده‌سازی تجهیزات برقی استخر، باید نیازمندی‌های الکتریکی آن شناسایی شود. برای مثال، برای استخر با ورودی ۲۲۰ ولت باید تجهیزاتی با ولتاژ مناسب برای استفاده در این شرایط انتخاب شود.
- استفاده از تجهیزات استاندارد: در پیاده‌سازی تاسیسات الکتریکی استخر باید از تجهیزاتی با مشخصات فنی مطابق با استانداردهای الکتریکی استفاده شود.
- استفاده از پوشش‌های ایمن: در برخی مواقع ممکن است تجهیزات الکتریکی استخر به‌طور مستقیم با آب در ارتباط باشند و خطر برق‌گرفتگی وجود داشته‌باشد. در چنین مواقعی باید از پوشش‌های ایمن استفاده شود تا کاربران از خطرات برق‌گرفتگی محافظت شوند.
درخواست اجرای تاسیسات الکتریکی استخر
برای درخواست اجرای این تاسیسات، ابتدا بهترین راهکارها و نیازمندی‌های آن را بررسی، با یک مهندس برق مشورت و سپس برنامه و نقشه‌های لازم برای نصب تاسیسات الکتریکی را ایجاد کنید. پس از آن باید به یک شرکت معتبر و مجرب که در نصب و اجرای تاسیسات الکتریکی استخر تخصص دارد، مراجعه و با آنها قرارداد امضا کنید.
روکش سیمکشی تاسیسات روشنایی استخر
روکش سیم کشی این تاسیسات باید با موادی از قبیل PVC، Teflon و یا XLPE پوشش داده شوند که مقاومت خوبی در برابر آب، مواد شیمیایی، حرارت و اشعه UV دارند. همچنین روکش سیم کشی باید دارای ضخامت کافی باشد تا از بروز مشکلاتی مانند تغییر شکل و فرسایش سیم‌ها جلوگیری شود. همچنین لازم است به نکاتی مانند توان مجاز، طول و قطر کابل نیز توجه کرد. در نهایت، نصب روکش سیمکشی تاسیسات روشنایی استخر باید با رعایت استانداردها و مقررات ایمنی الکتریکی صورت گیرد.
ضوابط طراحی تاسیسات برقی استخرهای شنا
برای آگاهی از الزامات و مقررات طراحی تاسیسات برقی استخرها باید به کتابچه‌ای که توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران منتشر کرده است مراجعه کنید. اما در ادامه برخی از این ضوابط را به‌طور مختصر بیان می‌کنیم:
- استفاده از تجهیزات الکتریکی با استانداردهای معتبر که توسط مراجع ذیصلاح آزمایش شده‌اند.
- نصب تابلوی برق با توان مجاز و کنترلگرهای مناسب برای کنترل تمامی تجهیزات برقی استخر.
- استفاده از روکش‌های ضد آب و مقاوم در برابر فشار آب برای کابل‌ها و دستگاه‌های الکتریکی در نزدیکی استخر.
- استفاده از لامپ‌های LED با ولتاژ پایین که مقاوم در برابر آب و رطوبت هستند.
- نصب سیستم اتوماتیک خاموشی در صورت بروز موادی مانند گرمای بیش از حد در تجهیزات یا اتصال کوتاه.
جلوگیری از برق گرفتگی در پیاده سازی تاسیسات برقی استخرها
استفاده از تجهیزات و لوازم با کیفیت تضمین می‌کند که هیچ خرابی ناگهانی در طول عمر این تجهیزات اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه احتمال خطر برق‌گرفتگی تا حد زیادی کاهش می‌یابد. همچنین استفاده از تجهیزات با استاندارد ضد آب می‌تواند در جلوگیری از وقوع برق‌گرفتگی موثر باشد. برای مثال، پریزها، سوئیچ‌ها، لامپ‌ها و دیگر تجهیزات برقی باید به‌گونه‌ای باشند که امکان ورود آب به داخل آنها وجود نداشته‌باشد. علاوه‌براین وضعیت تاسیسات الکتریکی باید در بازه‌های منظم زمانی بررسی و آزمایش شود تا اطمینان حاصل شود که همچنان به‌خوبی کار می‌کنند و خطری برای افراد داخل استخر ندارند.
سخن پایانی
با توجه به این که استخرها یکی از مکان‌های تفریحی بسیار جذاب برای افراد به حساب می‌آیند، باید تمام نکات ایمنی در آنها رعایت شوند. اجرای تأسیسات الکتریکی استخر یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت یک استخر به شمار می‌آید. اجرای این مرحله باید با دقت و تمرکز بالایی انجام گیرید و تمام استانداردها رعایت شود تا احتمال خطر برق گرفتگی و یا غرق شدن شناگران در اثر بی‌حسی شدن، به شدت کاهش یابد. برای رعایت استانداردها باید تمام تجهیزات را در فاصله‌های مشخصی از کاسه استخر قرار دهند تا خطر برق گرفتگی بسیار کم شود.
